<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Ev içi hava kirliliği: Lancet tıp dergisinde yayımlanan analize göre, dünya genelinde her üç kişiden biri ev içi hava kirliliğine maruz kalırken 2021'de çoğu düşük gelirli ülkelerde olmak üzere &nbsp;3,1 milyon kişi bu nedenle yaşamını yitirdi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geniş açı: Akciğer kanseri, felç, kalp hastalığı, tip 2 diyabet, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), solunum yolu enfeksiyonları, katarakt ve yenidoğan bozuklukları gibi bir dizi sağlık sorunuyla bağlantılı olduğu ortaya koyulan ev içi hava kirliliği; gaz yağı, kömür, odun, mahsul atıkları veya hayvan gübresi ile beslenen açık ateş veya sobalarda yemek pişirildiğinde ortaya çıkıyor.</li></ul>

Aposto Gündem

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/mine-durusu-tanriover-53015336/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Mine Durusu Tanrıöver</a>Ailelerin ve toplumların sosyal yapısının merkezinde olmasına rağmen pek çok ülkede erkeklerle eşit haklara sahip olmayan kadınlar maalesef krizlerden de en çok etkilenenlerdir. Özellikle gelişmemiş ve kırsal alanlarda iklim krizinin var olan sosyal eşitsizlikleri artırdığı, bu nedenle de kadın sağlığı üzerinde misliyle etkileri olduğu bilinmektedir.&nbsp;İklim krizinin yol açtığı olayların kadınların sağlığının nasıl etkilendiğine bakalım. &nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg2/downloads/report/IPCC_AR6_WGII_Chapter07.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">IPCC raporuna</a> göre, aşırı hava olayları, iklim krizi ve gıda güvensizliği nedeniyle, yetersiz beslenme ve hastalık gelişme riski çocuklar ve gebe kadınlarda daha yüksektir. Afet durumlarında gebelerin kaçma ve kurtulma kapasitesi daha kısıtlıdır, sağlık hizmetlerine erişimlerinde ciddi sorunlar yaşanabilir. Kadınlar ve çocukların iklim ilişkili afetlerden 14 kat daha fazla etkilendiği belirtilmektedir. <a fr-original-style="" href="https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMp2210221" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Orman yangınlarından</a> kaynaklanan toksik gazlar ve partiküllerin, gebelikte hipertansiyon ve diyabet riskini artırdığı gösterilmiştir. İklime duyarlı enfeksiyon hastalıkları gebeleri belirgin derecede etkilemektedir. <a fr-original-style="" href="https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/185713" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2009 grip pandemisinde</a> nüfusunun yüzde 1’i gebelerden oluşan Amerika Birleşik Devletleri’nde, grip ilişkili ölümlerde gebe kadınların oranı yüzde 5 olmuştur. <a fr-original-style="" href="https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMra2200092" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Afrika’daki sıtma salgınlarında</a> en fazla etkilenenler çocuklar ve gebeler olmaktadır.&nbsp;Gıdaya erişimin azaldığı bölgelerde kadınların daha fazla gıda güvensizliği yaşadığı, malnütrisyon ve anemi risklerinin daha fazla olduğu gösterilmiştir. İleri yaşlı kadınlar da sıcak ilişkili olaylardan ciddi şekilde etkilenebilirler. <a fr-original-style="" href="https://doi.org/10.1111/j.1539-6924.2005.00694.x" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2003 Fransa sıcak hava dalgası</a> olayında en çok etkilenenler düşük sosyoekonomik düzeydeki yaşlı kadınlar olmuştur. Kriz anlarında toplumsal ve ev içi şiddete ve suistimale maruz kalmaları açısından da kız çocuklar ve kadınlar en riskli gruptadır. Kadınların, değişen iklim koşulları ile ilgili endişe ve ruh sağlığı sorunları yaşama olasılığı daha yüksektir.&nbsp;İklim krizine yol açan bazı etkenler kadın sağlığına özel riskler barındırır.&nbsp;Pişirme ve ısınma amaçlı biyokütle yakılması sonucu ortaya çıkan ev içi hava kirliliği nedeniyle kadınlar çok yüksek oranda kronik obstrüktif akciğer hastalığı geliştirme riskine sahiptir. Ultra işlenmiş gıdalar olarak bilinen, teorik olarak hiç besin değeri olmamasına rağmen çok yüksek oranlarda yağ, tuz ve şeker içeren gıdaların pek çok hastalığa yol açtığı gösterilmiştir. Kadın sağlığı açısından dikkat çeken bir bulgu, diyette ultra işlenmiş gıdaların her yüzde 10’luk artışı, genel olarak kanser riskinde yüzde 2 ve kanserden ölüm riskinde yüzde 6’lık bir artış ile ilişkiliyken, over kanseri riskinde yüzde 19’luk, over kanserinden ölüm riskinde yüzde 30’luk, meme kanserinden ölüm riskinde yüzde 16’lık bir artışla <a fr-original-style="" href="https://www.thelancet.com/journals/eclinm/article/PIIS2589-5370(23)00017-2/fulltext" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ilişkilendirilmiştir</a>. Yani, iklim krizine neden olan bir yaşam ve beslenme biçimi, kadınlara da ciddi bir kronik hastalık yükü ve ölüm riski getirmektedir.&nbsp;Halihazırda toplumsal cinsiyet eşitliğinin ve sosyal adaletin tesis edilemediği ülkelerde kadınların iklim krizi ve ilişkili faktörlerden <a fr-original-style="" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8414962/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">en çok etkilenen topluluk olacağı</a> aşikardır. Diğer taraftan ‘bakım sağlayıcı’ rollerinden dolayı iklim krizi ve çevresel yıkım açısından en çok kaygılanan ve en önde harekete geçenler de kadınlardır. Bu nedenle ekolojik dönüşümü toplumda kadınların güçlendirilmesi için bir fırsat olarak kullanırsak hem dünyamızın geleceği hem de sonraki nesillerin sağlıklı bir yaşam sürmesi için de büyük bir atılım yapmış oluruz.&nbsp;

kronik obstrüktif akciğer hastalığı ile ilgili hikayeler